سرطان لوزالمعده ( سرطان پانکراس )

پانکراس یا لوزالمعده غده ای گلابی شکل است در داخلی ترین بخش شکم بین معده و ستون فقرات قرار دارد. پانکراس و انسولین و برخی هورمون های دیگر را تولید می کند. این هورمون ها برای مصرف و ذخیره سازی انرژی ناشی از غذاها به بدن کمک زیادی می کند. علاوه بر این ها لوزالمعده یا پانکراس، تولید کنند شیره لوزالمعده می باشد که حاوی آنزیم هایی است که به هضم غذ کمک می کند. سرطان پانکراس یک بیماری خاموش است که باعث اختلال در عملکرد لوزالمعده می شود. گاهی این سلول های سرطانی به بافت های اطراف غدد لنفاوی کبد و پانکراس گسترش پیدل می کند. در اکثر موارد سرطان لوزالمعده یا پانکراس در مجراهای هدایت کننده های شیره های وابسته به لوزالمعده به وجود می آیند.

علل بروز سرطان لوزالمعده

یکی از علل بروز سرطان لوزالمعده به دلیل التهاب لوزالمعده می باشد به طوری که در تشخیص لوزالمعده مشکل به وجود می آورد . اکثر تومورهای لوزالمعده در قسمت سر و یک سوم باقی مانده در تنه لوزالمعده ایجاد می شود و این تومورها سبب انسداد مجرای صفراوی و زردی بیمار می گردد . اغلب سلول های مبتلا به سرطان لوزالمعده به بافت های دیگر گسترش می یابند و اکثر این تومورها خوش خیم هستند . از علت های که سبب بروز این بیماری در عموم افراد می شود تغذیه نامناسب نظیر: استفاده از غذاهای پر چرب و سیگار کشیدن می باشد .

• چاقی و اضافه وزن زیاد
• مصرف غذاهایی با چربی بالا و فیبر کم
• دیابت: سرطان پانکراس بیشتر در افراد مبتلا به دیابت دیده می شود.
• استعمال دخانیات: احتمال ابتلای سیگاری ها به این نوع سرطان 2 تا 3 برابر بیشتر از غیرسیگاری ها است.
• التهاب مزمن پانکراس: برخی از شواهد نشان می دهد التهاب، خطر به وجود آمدن سرطان پانکراس یا لوزالمعده را فزایش می دهد.
• سن: احتمال ابتلا به سرطان پانکراس با افزایش سن بیشتر می شود. بیشتر ابتلا به این نوع سرطان در افراد بالای 60 سال مشاهده شده است.
• سابقه فامیلی: در صورتی که مادر، پدر، خواهر یا برادر فرد به سرطان پانکراس مبتلا باشد احتمال ابتلای او به این سرطان 3 برابر خواهد بود.
• قرار گیری در معرض مواد شیمیایی خاص: قرار گیری در معرض برخی مواد شیمیایی خاص می تواند خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش دهد .
• مصرف بی رویه و طولانی مدت الکل: سبب پانکراتیت مزمن در افراد می شود که این شرایط باعث افزایش ریسک ابتلا به سرطان پانکراس می شود.
• ابتلا به انواع سرطان ها: سرطان کولون یا روده بزرگ، سرطان پستان، سرطان تخمدان و سرطان پروستات نیز ریسک ابتلا به سرطان پانکراس را بالا می برند.

علائم سرطان لوزالمعده یا پانکراس

گاهی اوقات به سرطان پانکراس بیماری خاموش نیز گفته می شود. این علائم همیشه به طور قطع نشان دهنده وجود سرطان لوزالمعده نمی باشد. تنها پزشک می تواند تشخیص دهد علت بروز این علائم چیست. سرطان پانکراسی که در مراحل اولیه قرار دارد هیچ علائمی از خود نشان نمی دهد اما با رشد سرطان ممکن است برخی نشانه ها ظاهر شود این نشانه ها شامل:

• ادرار تیره
• کاهش وزن
• احساس ضعف
• خارش در پوست
• از دست دادن اشتها
• کم رنگ شدن مدفوع
• حالت تهوع و استفراغ
• یرقان یا همان زردی در پوست یا چشم
• احساس درد در بخش فوقانی شکم یا پشت
• از جمله تظاهرات عمومی و غیر اختصاصی دیگر هم می توان به حس بی قرار در شخص اشاره کرد.
• احساس سیری کاذب بعد از غذا تغییر در اجابت مزاج، کم شدن حرکات روده، تنبلی روده و به وجود آمدن دیابت و یا وخیم شدن آن است.

پیشگیری از سرطان لوزالمعده

• ایجاد تغییر در شیوه زندگی، عدم مصرف سیگار و داشتن یک وزن ایده آل و سالم می تواند به کاهش خطرات ابتلا به سرطان پانکراس کمک کند.
• استفاده کمتر از مواد غذایی چرب و دوری از مواد شیمیایی سرطان زا
• افرادی که بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند افرادی هستند که در سابقه خانوادگی آنها این بیماری وجود داشته است بنابراین تست غربالگری به تشخیص زودهنگام این بیماری کمک زیادی می کند.

تومورهای پانکراس با چه سرعتی رشد می‌کنند؟

محققان در این زمینه تخمین زده اند که سرطان لوز المعده در ابتدای شروع بیماری با سرعت کمی پیشرفت می‌کند اما به طور متوسط رشد سرطان دچار سرعت پیشرفت شده و این پتانسیل افزایش می‌یابد.

تشخیص سرطان لوزالمعده

تشخیص این بیماری در صورتی که بیمار علائمی از احتمال ابنلا به سرطان لوزالمعده را داشته باشد، پزشک درباره سوابق پزشکی بیمار سوالاتی را مطرح می کند و نیز برای تشخیص از یک یا چند روش ذیل استفاده می کند:

یکی از بهترین روش های غربالگری جهت تشخیص سرطان لوزالمعده که روشی بدون درد و غیرتهاجمی است سونوگرافی می باشد . در این روش امواج صوتی به ناحیه مورد نظر ارسال می شود و بازگشت آن ها به وسیله رایانه دریافت می شود لازم ذکر است که این امواج صوتی هیچ عارضه ای ندارند . آندوسکوپی یکی دیگر از روش های تشخیص سرطان لوزالمعده و یا پانکراس است که این روش با بی حسی موضعی انجام می شود .

• معاینه فیزیکی و لمس ناحیه شکم
• تست های آزمایشگاهی آزمایش خون ادرار و مدفوع
• سی تی اسکن
• سونوگرافی
• بررسی آندوسکوپیک مجاری صفراوی و لوزوالمعده
• تصویربرداری مجاری صفراوی داخل کبدی از طریق پوست
• بیوپسی یا نمونه برداری

آیا خود شخص تومور پانکراس را احساس می‌کند؟

افرادی که سرطان لوزالمعده دارند، نمی‌توانند توده خود را با لمس سطحی شکم احساس کنند و این امکان وجود دارد که تا زمان پیشرفت بیماری و گسترش بیشتر آن، هیچ علامتی نداشته باشند.

آندوسکوپی

در روش آندوسکوپی با استفاده از یک لوله باریک به نام “کانولا” وارد مجرای لوزالمعده می شود سپس ماده حاجب داخل مجرا تزریق شده و بعد از آن عکس رادیولوژی گرفته می شود و با این عکس می توان تشخیص داد که آیا مجرای لوزالمعده تنگی و یا انسداد دارد و یا ندارد .

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که هر گونه از علائم ذکر شده در متن مقاله را مشاهده کردید باید حتما به فوق تخصص گوارشمراجعه کنید تا با پیشرفت و نادیده گرفتن، موجب پیدایش بیماری های دیگر نشود. با مراجعه و بررسی های بالینی و تخصصی، بهترین روش درمان را برمی‌گزیند. توجه کنید دستگاه گوارشی که از ناحیه بلع شروع می‌شود دارای حساسیت و اهمیت بالایی است به همین دلیل هر گونه علائم غیر معمول را جدی بگیرید.

درمان سرطان لوزالمعده

درمان اصلی این سرطان مانند سرطان معده، عمل جراحی است . پیشرفت های جدید در روش های جراحی و مراقبت‌های پیش و بعد از عمل موجب شده است که این جراحی وسیع با ایمنی انجام شود . میزان برداشت بافت لوزالمعده بستگی به محل قرار گرفتن تومور و اینکه آیا سلول های سرطانی به کبد و یا سایر اعضای مجاور گسترش یافته اند، دارد .

در صورتی که تومورها در سر لوزالمعده قرار گرفته باشند، قسمت اول روده باریک، قسمتی از معده و مجرای صفراوی، جراحی و برداشته می شوند و سپس با استفاده از درمان دارویی بسیاری از بیماران می توانند زندگی طبیعی داشته باشند. اما در صورتی که تومور تمام لوزالمعده را احاطه کرده باشد و قادر به برداشتن تومور نباشیم، تنها راه  درمان برداشتن کامل لوزالمعده است و بعد از برداشتن لوزالمعده بیمار باید از انسولین استفاده نمایید تا وضعیت قند خون آن طبیعی شود .

آیا خود شخص تومور پانکراس را احساس می‌کند؟

افرادی که سرطان لوزالمعده دارند، نمی‌توانند توده خود را با لمس سطحی شکم احساس کنند و این امکان وجود دارد که تا زمان پیشرفت بیماری و گسترش بیشتر آن، هیچ علامتی نداشته باشند.