دستگاه گوارش یکی از مهمترین اندام های بدن میباشد که گاهی تحت تاثیر برخی از باکتری های مضر و خطرناک قرار گرفته و به بیماری هایی دچار میشود که علاوه بر دردناک بودن، چالش های زیادی را برای فرد ایجاد میکنند. یکی از بیماری هایی که امروزه بیشتر از سال های پیشین به چشم میخورد، وجود بیماری زخم معده است که افراد را در سنین مختلفی درگیر خود کرده است. در این مقاله ما مطالبی را برای پیشگیری از زخم معده و ویدئو های مفید دکتر امیر طاهری در این رابطه را برای شما فراهم کردیم.
زخم معده چیست؟
هنگامی که مخاط روده کوچک یا معده زخم می شود،به آن زخم معده می گویند.این بیماری به اولسر پیتیک که همان به معنای زخم دستگاه گوارش است،شناخته می شود.در دیواره ی دستگاه گوارش توسط غده های درون آن مایعاتی ترشح می شود ،اگر لایه ضخیم مخاطی که حفاظت کننده معده است در مقابل این مایعات ترشح شده نازک شود،این گونه زخم ها به وجود می آید .بیمار می تواند به سادگی این زخم ها را درمان کند اما در صورتی که به موقع به پزشک مراجعه کند تا زخم ها وخیم نشده باشند.در برخی موارد بیمار درد آزاردهنده ایی را احساس نمی کند .اما اگر زخم با اسید معده تماس پیدا کند درد آغاز می شود و دوباره اگر زخم ها خونریزی داشته باشند اثر اسید معده را کمتر می کنند و از درد بیمار کاسته می شود.
منظور از خونریزی معده چیست؟
همانطور که گفته شد خونریزی زخم به علت خنثی کردن اسید، درد را کمتر می کندو بیمار احساس می کند حتی برای مدتی کم هم که شده ،مشکلش برطرف شده است در صورتی که دقیقا نشان دهنده وخیم شدن وضعیت بیمار است و خونریزی افزایش یافته است .
باور غلط از خونریزی معده
خونریزی دستگاه گوارش ممکن است بدون هیچ علائمی و همراه با کم خونی باشد و چون عارضه های زیادی با همین نشانه ها وجود دارد ،ممکن است بیمار را به اشتباه بیاندازد.گاهی هم بیمار به علت خونریزی احساس سرگیجه می کند و برای خود دلایلی همچون استرس،کم خوابی و کم خوراکی می تراشند.
علت زخم معده و خونریزی معده
هنگامی که اسید ترشح شده از دستگاه گوارش به مری،روده کوچک و معده لطمه وارد کند زخم باز دردناکی را به وجود می آورند که گاها خونریزی هم می کند. لایه مخاطی موجود در دستگاه گوارش اثر این اسید را کمتر می کند اما با ادامه پیدا کردن این اتفاق اگر مقدار اسید بیشتر شود و یا مخاط در دستگاه گوارش کمتر شود زخم ایجاد می شود.
عوامل موثر در پیدایش زخم معده
- باکتری هایی به نام هلیکوباکترپیلوری تمایل دارند که در لایه مخاطی دستگاه گوارش زندگی کنند و به طور عادی برای سطح داخلی معده و دستگاه گوارش مشکلی را به وجود نمی آورند.اما در بعضی اوقات باعث ملتهب شدن لایه می شوند که به مرور زمان یه زخم تبدیل می شود.انتقال هلیکوباکترپیلوری به افراد به طور دقیق مشخص نیست اما می تواند از راه آب و مواد غذایی انتقال یابد.
- مصرف برخی از داروها مانند مسکن هایی که به طور خودسرانه مصرف می شوند(ناپروکسین، آسپرین، ایبوپروفن و کتوپروفن) یا حتی توسط پزشک تجویز شده است باعث تحریک معده و روده کوچک می شود. مصرف این داروها در سالمندان و بیماران مبتلا به استئوآرتریت زیاد است و احتمال مبتلا شدن به زخم معده در این گونه افراد بالاتر است.از دیگر داروها می توان به بیسفوسفونات و مکمل های پتاسیم اشاره کرد.
علائم زخم معده
زخم معده یکی از بیماری های دردناکی است که با علائم متفتوتی در افراد ننمایان خواهد شد. میزان و نوع علائم به شدت این بیماری در افراد بستگی دارد. یکی از شایع ترین علامت ها در افراد مبتلا به زخم معده، سوزش و درد معده میباشد اما در ادامه به سایر علائم این بیماری اشاره خواهیم داشت.
- درد سوزش
- حالت تهوع
- کاهش اشتها
- کاهش وزن
- درد معمولا در بالای شکم و پایین قفسه سینه است.
- درد ممکن است از چند دقیقه تا ساعت ها به طول انجامد و در هر مدتی از شبانه روز اتفاق بیفتد.
- هنگام خوردن مواد غذایی،استفراغ و مصرف داروهای آنتی اسید درد را کمتر می کند.
- معمولا هنگام خالی بودن معده یا بعد از چند ساعت از خوردن غذا درد آغاز می شود.
تشخیص زخم معده چگونه است؟
در ابتدا این نکته بسیار مهم اس که بیماری زخم معده برای فرد تا چقدر پیشرفت داشته و شدت آن چقدر است. بسیاری از افراد دارای هیچگونه علائمی نبوده و در زمان چکاپ بیماری ها و یا سلامت بدن، متوجه وجود زخم معده خواهند شد. برای تشخیص این بیماری، متخصص گوارش ابتدا عفونت های موجود در بدن را مورد بررسی قرار میدهد. برای بررسی عفونت هلیکوباکترپیلوری، آزمایش خون و مدفوع و یا آزمایش تنفس انجام میشود. آزمایش تنفس اینگونه است که مقداری مایع شفاف را فرد بیمار مینوشد و در یک کیسه فرآیند بازدم انجام میدهد. اگر باکتری هلیکو در بدن فرد وجود داشته باشد، در تنفس مقادیر بالایی از کربن دی اکسید یافت میشود.
همچنین برای تشخیص این بیماری از تکنیک های مختلف دیگری استفاده میکنند که در ادامه نام میبریم:
بلع باریم: با نوشیدن مایع سفید مخصوص که باریم نام دارد، تمامی دستگاه گوارش را پوشانده و این امر موجب پیدایش خوب معده و همچنین روده باریک در عکس های وابسته به اشعه ایکس میشود.
آندوسکوپی EGD: لوله ای نازک از طریق دهان وارد معده کرده و تمامی نواحی را از نظر وجود زخم و خونریزی و موارد غیر نرمال ورد بررسی قرار میدهد.
بیوپسی آندوسکوپی: بخش کوچکی از بافت معده را توسط این روش برداشته و برای بررسی و آزمایشات لازم به آزمایشگاه منتقل میکنند.
درمان زخم معده
با مراجعه به پزشک متخصص گوارش شیوه های درمانی متفاوتی را برای هر فرد در نظر می گیرد. درمان زخم معده با توجه به علت بروز این بیماری برای هر فرد متفاوت خواهد بود. درمان زخم معده در کودکان را باید بسیار جدی گرفت و باید فورا این مورد را به بهترین فوق تخصص گوارش انتقال داد. آغاز درمان باعث می شود احتمال خونریزی معده کمتر شود.از روش های درمانی دارویی می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- از بین بردن هلیکوباکترپیلوری با مصرف آنتی بیوتیک ها :در صورتی که علت بیماری هلیکوباکترپیلوری باشد متخصص با تجویز ترکیبی از آنتی بیوتیک ها می تواند باکتری را در دستگاه گوارش از بین ببرد و بیمار باید داروهای کاهش دهنده اسید معده و آنتی بیوتیک ها را برای دو هفته مصرف کند.
- برای اینکه تولید اسید معده متوقف شود داروهایی جهت سرعت بخشیدن به التیام زخم ها توسط متخصص گوارش تجویز می شود .از جمله این داروها می توان به انسوپرازول، امپرازول، و رابپرازول اشاره کرد.دقت کنید معرفی این داروها تنها جهت اطلاع رسانی به شما بوده است و نباید به صورت خودسرانه مصرف شوند زیرا این دسته از داروها می تواند عوارض زیادی را برای بیمار به همراه بیاورد .
- داروهای خنثی کننده اسید معده :خوردن داروهای آنتی اسیدی باعث می شود درد معده با خنثی شدن اسید معده کاهش پیدا کند و روند بهبودی زخم ها سریع تر انجام گیرد.از جمله این داروها می توان سایمتیدین، فاموتیدین، رانیتیدین و نیزاتیدین را نام برد
- داروهایی که برای حفاظت از مخاط معده و روده استفاده می شود عامل های سیتوپروتکتیو می باشند.داروهایی مانند میزوپرستول، سوکرالفیت و ساب سالیسیلات بیسموت از جمله این داروها هستند.
درمان با آندوسکوپی در مدت زمان های گذشته بهترین گزینه برای درمان بیماری های گوارشی از جمله خونریزی معده بوده است .انعقاد گرایی ،درمان با تزریق و لیزر درمانی سه دسته اصلی درمان آندوسکوپی می باشد و باعث کاهش میزان خونریزی و نیاز به مداخله جراحی خواهد شد.
عوارض جانبی دارو های درمان کننده زخم معده
به طور کلی دارو هایی که برای درمان زخم معده مورد استفاده قرار میگیرد، دارای عوارض جانبی موقتی است که معمولا در روز های اولیه درمان بروز کرده و بعد بهبود مییابند. این موارد به این دلیل ذکر شده است که فرد دچار نگرانی از این موارد نشود.
- حالت تهوع
- سرگیجه
- سردرد
- اسهال
- درد شکم
نکات مهم بعد از خونریزی معده
زمانی که درمان خونریزی معده را آغاز کردید برخی از نکات ساده در منزل باید رعایت شوند تا بهبودی سریع تر انجام بگیرد .در مورد درمان خانگی موارد زیر را مطالعه کنید.
- رژیم غذایی خود راکنترل کنید و برنامه غذایی خود را به گونه ایی تنظیم کنید تا خوراکی هایی مانند سبزی ،میوه و غلات به طور مکرر استفاده شود .این نوع از مواد غذایی باعث التیام زخم معده می شوند. مصرف غذاهای سالم گوناگون از تمام گروههای غذایی در درمان زخم معده لازم است. نوشیدنی های گازدار، مشروبات الکلی،آب پرتقال و مشروبات الکلی را محدود کنید و از ادویه ها یی مانند فلفل و پودر سیر کمتر در غذای خود مصرف کنید.
- برای مصرف داروهای مسکن خودسرانه عمل نکنید و پیش از آن با پزشک خود مشورت کنید.
- استرس خود را مدیریت کنید.علت بسیاری از نشانه های زخم معده در افراد روانی بوده است .بهتر است از محیط هایی که فشار روانی را برروی شما بیشتر می کند دوری کنید و یا اینکه با ورزش و فعالیت های دیگر آن را مدیریت کنید.
- مصرف سیگار و دخانیات را ترک کنید زیرا باعث افزایش تولید اسید معده خواهد شد و بیشتر از قبل معده را مستعد زخم شدن می کند.
تاثیر رژیم غذایی سالم بر زخم معده
تا چندین سال پیش تصور عموم مردم بر این بود که رژیم های غذایی در نهایت سبب پیدایش زخم معده برای فرد خواهد شد. اما امروزه با پیشرفت علم پزشکی ثابت شده است که بهتر است افراد برای حفظ سلامت خود از رژیم های غذایی برای عدم ایجاد زخم معده استفاده کنند. داشتن یک رژیم غذایی سالم برای سلامت کل بدن مفید بوده و بیماری هایی نظیر خونریزی معده یا زخم معده ایجاد نمیکند. ناگفته نماند که رژیم غذایی با مواد غذایی فیبر دار موجب شده تا اگر فرد دچار یبوست است نیز درمان شود یا اینکه فرد دیگر دچار یبوست نشود که این امر خود به بهبود شرایط معده نیز کمک شایانی خواهد کرد.
آیا درمان های خانگی برای زخم معده مفید است؟
حال به این نکته میرسیم که آیا درمان های خانگی برای برطرف سازی زخم معده مفید است؟ در واقع باید ذکر کرد که زمانی که این بیماری ایجاد خواهد شد، باید حتما تحت نظر متخصص گوارش و داخلی درمان شود و دیگر نمیتوان به درمان های خانگی برای بهبود آن بسنده کرد. روش های خانگی را میتوان برای بهبود سبک زندگی و پیشگیری از ابتلا به این بیماری پیش گرفت. به عنوان مثال مصرف مواد پروبیتیکی و گلوتامین ها سبب شده تا برنامه مفیدی برای سلامت معده پیش گرفته شود و از پیدایش باکتری های خطرناک جلوگیری شود.
۰ دیدگاه