دستگاه گوارش به دلیل اینکه اولین اندامی است که با مواد غذایی در ارتباط است، رژیم غذایی نامناسب اثرات نامطلوبی را بر این دستگاه می گذارد. در این مقاله قصد داریم با یک سری از این اختلالات گوارشی به خصوص در کودکان آشنا شویم چرا که اختلالات گوارشی از کودکی همراه ما است و در کودکان خود را به صورت اسهال و دل پیچه و استفراغ بروز می دهد. سهم بیماری های گوارشی بیماری های عفونی و غیرعفونی هستند.
اختلالات گوارشی در کودکان
دستگاه گوارش کودک از حساس ترین اندام های بدن کودک بشمار می‌رود که از اهمیت ویژه ای برخوردار است. والدین باید در ارتباط با بیماری های گوارشی از اطلاعات مکفی برخوردار باشند تا در صورت بروز کوچکترین مشکلی با موارد ناخوشایندی مواجه نشوند. بیماری هایی نظیر کولیت، سلیاک، گاستروپارزی و بسیاری از بیماری های دیگر در این دسته جای دارند.
اهمیت درمان بیماری اسهال و استفراغ
چیزی در حدود 2 میلیارد مورد اسهال در جهان، در کودکان زیر 5 سال اتفاق می افتد و چیزی در حدود 700 هزار مرگ و نزدیک به بیش از 10 درصد علل مرگ کودکان زیر 5 سال را اسهال و استفراغ تشکیل می دهد. خانواده ها باید به این بیماری مهم توجه بسیاری داشته باشند و پزشک و خانواده باید آن را به خوبی مدیریت کنند تا با عوارضی به وجود آمده در اثر آن روبه رو نشوند.
تعریف کلی اسهال و استفراغ
به طور کلی هرگونه تغییر در دفعات دفع و هر گونه تغییر در قوام مدفوع نسبت به قبل را می توان اسهال تلقی کرد و خروج با فشار محتویات معده به دلیل اسپاسم شکم خروج از راه دهان، استفراغ نام می گیرد.
اسهال بخشی از مشکلات مربوط به بیماری های عفونی است که می تواند دستگاه گوارش را درگیر کنند که در راس آنها ویروس ها هستند. ویروس ها به دلیل درگیری و التهابی که در معده ایجاد می کنند پرزهای داخل آن را از بین می برند و نظم گوارش بهم می ریزند. از جمله مشکلاتی که می تواند ایجاد کند شامل درد شکم، تب خفیف، اسهال و استفراغ و دل پیچه می باشد. مهم ترین عارضه ای که ایجاد کند، از دست دادن آب و املاح بدن می باشد که می تواند برای کودک خطرساز باشد. صرف نظر اینکه عفونتی در کار باشد یا نباشد تامین آب و املاح برای کودک بسیار مهم است و باید آن را جبران کرد.
اسهال ویروسی
با توجه به اهمیت موضوع ، عوامل ویروسی اغلب اوقات ظرف 6 روز در بدن از بین می رود اما گاهی اوقات دلایل مهمی خارج از دستگاه گوارش وجود دارد و ممکن است علائم گوارشی را تقلید و ایجاد کنند. مانند بیماری مننژیت، گلودرد یا عفونت گوش ممکن است در کودک بروز اسهال و استفراغ کند بنابراین توجه به اینکه این اسهال و استفراغ ابتدا عفونی است یا غیرعفونی و آیا این اسهال و استفراغ ناشی از درگیری داخل گوارش اتفاق افتاده است یا خارج از سیستم گوارش می باشد.
انواع اسهال کودکان
- اسهال عفونی
- اسهال میکروبی یا غیر عفونی
نکته مهمی که والدین باید برای مراقبت از کودکان خود توجه داشته باشند این است که هنگام غذا خوردن، به کودک خود آب برای نوشیدن، ندهند. ترکیب غذای جامد و نوشیدنی مایع، موجب کندی هضم غذا شده وو گوارش بعد از مدت زمانی با مشکل مواجه می‌شود.بنابراین دکتر امیر طاهری توصیه دارد که حدود 10 دقیقه قبل از تغذیه به کدک خود آب ندهید و بعد از میل غذا، برای نوشیدن آب حدود 30 دقیقه صبر کنید.
علائم بیماری گوارشی در کودکان
بسیاری از افراد با علائم اختلالات گوارشی کودک رو به رو هستند اما به دلیل عدم اطلاعات در ارتباط با این بیماری، متوجه مشکل نمی‌شوند و ممکن است به درد کودک توجهی نکنند. حتما تا کنون شما هم با این مورد مواجه شدید که کودکتان اصرار داشته که دچار دل درد شده است. کودکان اندام های بدن را به خوبی نمی‌شناسند و به عنوان مثال نمی‌توانند بیان کنند که دچار معده درد شده اند یا با اختلال روده مواجه هستند و به همین ترتیب تمامی این اختلالات را با عنوان دل درد بیان می‌کنند. بنابراین به احساس کودکتان توجه کنید وو زمانی که از دل درد شکاست دارد حتما وی را به بهترین فوق تخصص گوارش ببرید تا معاینات لازم انجام شود و در صورتی که نیاز است، اقدامات درمانی انجام گیرد. برخی از علائمی که ممکن است توجه شما را بعد از اختلالات گوارشی کودک جلب کند، عبارتند از:
- اسهال
- حالت تهوع
- استفراغ
- دل درد
- معده درد خفیف یا حاد
علائم اسهال ناشی از اختلال گوارشی
معمولا ویروس هایی که وارد گوارش می شوند اغلب اوقات از راه دهان وارد می شوند اکقر اوقات به دلیل اینکه این وبروس ها تعداد کمی عامل را به شدت منتقل می کند
- ابتلا به عفونت های وارد شده به دستگاه گوارش اغلب اوقات در اطرافیان یک نمودی دارد.
- این کودکان با یک بی حالی، تب خفیف، دل پیچه های خفیف و کم و اسهال و استفراغ بیماری را آغاز می کنند.
- دفع مدفوع شل و آبکی با حجم زیاد
- دفع مدفوع کم و خلطی و خونی
علائم وجود اسهال در کودکان
- تب
- بی حالی شدید
- استفراغ شدید
- عدم تحمل تغذیه
- اسهال خلطی و خونی
- وجود درد شکمی شدید
به طور کلی اسهال و استفراغ مانند یک شوکی به بدن است که هم موجب مرگ می شود و هم می تواند زمینه ساز سو تغذیه و اختلالات رشد باشد. در صورت مشاهده هر گونه اسهال و استفراغی در کودک خود از هر گونه خوددرمانی پرهیز شود و حتما با پزشک متخصص مشورت شود و با او در تماس باشید.
مراقبت کودک در دوران اسهال
صرف نظر اینکه علت اسهال و استفراغ چه عفونی باشد، چه غیر عفونی و چه بیماری خارج از دستگاه گوارش اتفاق افتاده باشد ، در پرسه اسهال و استفراغ آب بدن از دست می رود و همین امر بسیار خطر آفرین می باشد بنابراین خانواده ها باید علائم کم آبی را در کودکان خود بشناسند و بتوانند تا زمان مراجعه به پزشک حداقل یک درمان مقدماتی را ارائه دهند.
آیا کم آبی بدن موجب اختلال گوارشی کودک می‌شود؟
گاهی کم آبی بدن کودک به میزان نامحسوس است و والدین متوجه این موضوع ناخوشایند نمی‌شوند. کم آبی بدن برای کودکان و حتی بزرگسالان، عوارض شدیدی را به همراه داشته که در نهایت مکن است بیماری های گوارشی را به همراه داشته باشد.
کم آبی های شدید موجب اختلالتی نظیر بوی شدید ادرار، غلظت ادرار، سوزش ادرار، حالت تهوع و سرگیجه، بیماری کبدی، بیماری کلیوی و حساسیت های غذایی و بسیاری موارد دیگر می‌شود.
کم آبی های بدن به چند دسته تقسیم می شود؟
- خفیف: گاهی کم آبی آن قدر نامحسوس است اکثر خانواده ها متوجه نمی شوند و پزشک حین معاینه متوجه این مساله شود.
- متوسط: کم کم این هشدار را به خانواده ها می دهد که یک سری علائمی تهدید کننده حیات کودک می باشد بی حال می شوند میزان اشک کم می شود وستی خشک پیدا می کنند مخاط ها خشک می شود چشم ها گود می افتد ملاج کودکان کم سن تر فرو رفته می شود کاهش حج ادرار عطش زیاد کودکان به آب افزایش ضربان قلب تپش قلب که باید فورا کم آبی کودک جبران شود.
- شدید: کم آبی های شدید می تواند کشنده باشد. ادرار کاملا قطع می شود تنفس ها سخت می شود بیحالی بسیار زیاد و در مواقعی موجب اختلال هوشیاری کودکان می شود که مراقب های ویژه ای باید در مورد آنها صورت گیرد.
غذای های مناسب برای اسهال کودکان
- مصرف شیر با حجم کم و دفعات زیاد در کودکان شیرخوار
- مواد غذایی که در پرسه اسهالی مفید می باشد غذاهای پرکربوهیدرات هستند برنج، گوشت مرغ و گوسفند، سیب زمینی نان ماکارونی در کودکانی که کمی سن بالاتری دارند
- مصرف میوه و آب میوه طبیعی و مصرف میوه هایی مانند موز سبز
- تامین آب و املاح بدن با سرم خوراکی
غذای های مضر در اسهال کودکان
- نوشابه ها
- آب میوه های صنعتی
تشخیص اختلالات گوارشی در کودکان
برای اینکه دستگاه گوارش کودک خود را مورد معاینه قرار دهید حتما به بهترین دکتر گوارش مراجعه کنید. برای اینکه اختلالات گوارشی کودک به درستی تشخیص داده شود، از برخی آزمایش ها استفاده می‌کنند. در ادامه برخی از آن هارا نام خواهیم برد:
- بررسی با استفاده از کلونوسکوپی
- معاینه با استفاده از آندوسکوپی
- آزمایش ادرار و آزمایش خون
- ابتدایی ترین روش برای معاینه دستگاه گوارش کودکان، سونوگرافی می‌باشد.
چه زمانی برای اختلال گوارشی کودک به پزشک مراجعه کنیم؟
در بسیاری موارد دیده شده که کودک دچار استفراغ و حالت تهوع دائمی است اما در حال رشد و وزن گیری صحیحی می‌باشد که باید حتما مورد بررسی پزشک قرار گیرد. گاهی نیز همین حالت وجود دارد اما رشد کافی و مناسب نیز برای کودک وجود ندارد. در صورتی که والدین با رشد ناکافی و بی حالی کم اشتهایی کودک خود رو به رو شدند و حتی اگر حالت تهوع و استفراغ وجود نداشت، باید حتما به دکتر گوارش مراجعه داشته باشید.
برای اینکه آدرس مطب دکتر امیر طاهری در میرداماد و همچنین شماره تماس پزشک را به راحتی پیدا کنید، فقط کافی است تا روی عکس مقابل کلیک کنید.
با تشکر، مدیریت سایت دکتر امیر طاهری فوق تخصص گوارش، کبد و مجاری صفراوی
۰ دیدگاه