ایسکمی روده

یکی از بیماری های جدی و مشکل سازی که ممکن است افراد را درگیر کند، بیماری ایسکمی روده می‌باشد که می‌تواند هر دو روده کوچک و بزرگ را تحت تاثیر قرار دهد. برای بهبودی و جلوگیری از پیشرفت بیماری، روند درمانی باید به موقع انجام شود. اگر شما هم تا به حال نام ایسکمی به گوشتان رسیده است، برای کسب اطلاعات در زمینه این بیماری و علائم و نحوه تشخیص و درمان تا انتها همراه ما باشید.

ایسکمی روده چیست؟

ایسکمی روده یا همان نکروز در واقع همان انسداد یکی از عروق مزانتریک است البته ناگفته نماند که این بیماری بیشتر در افراد مسن شایع است و به ندرت شیوع آن در میانسالان و جوانان دیده می‌شود مگر مواردی استثنا وجود داشته باشد. این بیماری 50 الی 100 در صد احتمال مرگ را در فرد مبتلا بالا می‌برد. ایسکمی گاهی فقط روده کوچک یا بزرگ و حتی بعضی مواقع هر دو روده را به طور همزمان تحت تاثیر قرار می‌دهد. زمانی که روده ها دچار انسداد می‌شوند یعنی خون نمی‌تواند در این اندام جریان داشته باشد و به همین دلیل بعد از آسیب به این عضو و تخریب آن موجب مرگ فرد می‌شود. برای اینکه از این بیماری و ریسک خطر مرگ رهایی یابید، مستلزم این است که چکاپ های دوره ای لازم انجام شود تا در صورت وجود بیماری، سریعا تشخیص داده شود.

انواع ایسکمی روده

این بیماری دارای انواع مختلفی است که در ادامه به هر یک از آن ها خواهیم پرداخت:

ایسکمی روده بزرگ

زمانی که میزان جریان خون در روده بزرگ کاهش یابد، باعث بروز کولیت ایسکمیک یا ایسکمی روده بزرگ می‌شود. این بیماری اغلب در سنین بالای 60 سال برای فرد رخ می‌دهد.

ایسکمی حاد مزانتریک

انسداد شریان توسط رسوبات مانع جریان خون در روده کوچک می‌شود و این بیماری را به وجود می‌آورد.

ایسکمی مزانتریک مزمن

نام دیگری که افراد از این بیماری می‌شناسند، آنژین شکمی می‌باشد. دیواره عروق شرایین دچار رسوبات شده و به تدریج رگ ها مسدود می‌شود. معمولا زمانی که تشخیص می‌دهند دو رگ اصلی کاملا انسداد پیدا کرده است سریعا باید اقدامات درمانی حاصل شود.

ترومبوز وریدی

لخته شدن خون در ورید جلوی تخلیه خون بدون اکسیژن از روده را گرفته که در نهایت التهاب و خونریزی شدیدی بروز می‌کند.

علل ایسکمی روده

آمبولی (60 درصد) ترومبوز شریانی (25 درصد)، ترومبوز وریدی (15 درصد)، ممکن است نتیجه پیچ خوردگی روده (ولولوس)، اینواژیناسیون، استرانگوله شدن روده در ساک فتق یا جراحی خارج کردن روده باشد. زمانی که دو شریان اصلی مزانتریک فوقانی برای تامین روده کوچک و شریان مزانتریک تحتانی برای تامین روده بزرگ دچار انسداد شود، در واقع ایسکمی روده اتفاق افتاده است. انسداد در تخلیه وریدی روده ها نیز می‌تواند از علت های ایجاد ایسکمی روده باشد. برخی بیماری ها مانند ترومبوز شریانی، آمبولی، ترومبوز وریدی و …. موجب بروز این بیماری می‌شوند. در ادامه به برخی از بیماری های رایج که موجب بروز ایسکمی در این ناحیه خواهند شد اشاره خواهیم داشت:

بیماری قلبی: با ایجاد بیماری در دریچه قلب، احتمال تشکیل لخته خون در قلب افزایش یافته و در آن حال، ایسکمی حاد روده ممکن است به وجود آید

لخته شدن خون: گاهی بدون وجود بیماری های عروقی، لخته های خون در شریان های اصلی به وجود می‌آید که بیشتر عامل ارقثی در آن ها دخیل هستند. این مورد به ایسکمی روده منجر می‌شود.

خونریزی شدید : گاهی به دلیل خونریزی های شدید، میزان خون سطح اندام ها کاهش یافته و با شوک قلبی، ایسکمی روده ایجاد می‌شود.

عوامل خطر ساز و عوارض ایسکمی روده

فیبریلاسیون دهلیزی، ترومبوس دیواره ای قلبی و اندوکاردیت در آمبولی . بالا بودن کلسترول خون، افزایش فشار خون، دیابت شیرین و سیگار کشیدن در ترومبوز شریانی . ترومبوز وریدی با افزایش فشار ورید پورت، اسپلنکتومی، ترومبوفلبیت سپتیک و نارسایی قلبی، همراه است. اسیدوزلاکتیک، سوراخ شدگی روده، پریتونیت، اختلال عملکرد چند عضو .

علائم ایکسمی روده

درد شکمی کولیکی شدید و حاد . ممکن است با استفراغ و خون ریزی رکتوم حاد همراه باشد .

سابقه نارسایی مزمن شریان مزانتریک (مانند کاهش وزن بارز و درد شکم به دنبال غذا خوردن)

سابقه بیماری قلبی یا کبدی

تشخیص ایسکمی روده

حساسیت منتشر و اتساع شکم . توده ای حساس و قابل لمس در صورت همراهی با فتق . ممکن است صداهای روده وجود نداشته باشند . کولاپس قلبی عروقی که درجه آن متناسب با شدت بیماری نیست. تشخیص دشوار است و ممکن است بر پایه شک بالینی باشد یا در لاپاروتومی یافت شود .

• خون

ABG (اسیدوز لاکتیک)، شمارش کامل سلول های خونی، اوره و الکترولیت ها، آزمایش عملکرد کبدی، وضع انعقادی و کراس مچ .

• رادیوگرافی ساده شکم

ممکن است ضخامت دیواره روده و تصاویر شبیه به اثر انگشت شست، را نشان دهد .

• سی تی اسکن

ممکن است وجود گاز در دیواره روده را نشان دهد .

• آرتریوگرافی مزانتریک

در صورت با ثبات بودن در بیمار، تعیین محل را ممکن می سازد و یک ارزیابی از میزان گسترش درگیری است و همچنین می توان با آن روش های مداخله ای را آزمود .

درمان ایسکمی روده

• عمومی

قطع مصرف مواد از راه دهان، تجویز مایعات وریدی و جایگزینی مایعات از دست رفته، اصلاح بی تعادلی الکترولیت ها، آنتی بیوتیک های وریدی .

• جراحی

لاپاروتومی اورژانس و خارج کردن بخش دچار انفارکتوس روده . خون رسانی شریانی به روده نکروز نشده را می توان با آمبولکتومی یا با استفاده از پیوند قطعه ای از ورید سافن به شریان ایلیاک از یک سو و بخش زیر انسداد روده یا شریان مزانتریک فوقانی از سوی دیگر، برقرار کرد . اغلب از یک استومای موقت روده برای عملکرد زدایی از این عضو استفاده می شود . پس از عمل، مراقبت دقیق و پایش بیمار (اغلب در بخش مراقبت های ویژه یا بخش ویژه بیماران وابسته به مراقبت زیاد) ضروری است . به ندرت در موارد خارج کردن بخش وسیعی از روده کوچک، بیمار با تغذیه وریدی کامل که به دنبال آن در مراحل بعدی، پیوند روده کوچک انجام می شود، حمایت می شود .

• غیرجراحی

پیشگیری از ترومبوز با هپارین، پس از جراحی ضروری است ممکن است تجویز طولانی مدت وارفارین ضروری یابد .