آندوسکوپی معده، روشی برای تشخیص و درمان بیماری ها و اختلالات در دستگاه گوارش فوقانی (معده) است. این روش با استفاده از یک لوله بلند و انعطاف پذیر به نام آندوسکوپ انجام می شود. این لوله دارای یک نور کوچک و دوربین فیلمبرداری در یک سمت آن است. لوله از طریق دهان و گلو وارد شده و سپس به آرامی از طریق مری به معده و اثنی عشر وارد می شود. تصاویر داخل این اعضا به صورت ویدئو، بر روی مانیتور قابل مشاهده هستند. در صورتی که آندوسکوپی معده با اهداف درمانی انجام شود، ابزارهای کوچک مورد نیاز نیز در داخل آندوسکوپ قرار داده می شوند.
همواره آندوسکوپی دقیقترین راه برای تشخیص بیماریهای گوارشی به خصوص معده و اثنی عشر می باشد. از طریق آندوسکوپی می توان به بررسی زخم ها و تشخیص سرطان معده پرداخت و همچنین علاوه بر آزمایشات مربوط به میکروب معده از طریق آندوسکوپی می توان عفونت هلیکوباکترپیلوری را مورد تشخیص قرار داد. در ادامه این مقاله با نحوه انجام آندوسکوپی، کارکرد ها و سایر اطلاعات ضروری آن بیشتر آشنا خواهید شد.
نحوه انجام آندوسکوپی معده
1. آندوسکوپی روشی سریع بوده که طی چند دقیقه انجام می گیرد.
2.همواره انجام آندوسکوپی نیاز به معده خالی دارد در نتیجه فرد بایستی ناشتا باشد. چنانچه آندوسکوپی را در تایم صبح انجام می دهید بعد از میل نمودن شامی سبک از خوردن بپرهیزید و چنانچه در بعد از ظهر انجام می دهید بعد از داشتن صبحانه ای سبک از میل نمودن میان روز تا زمان آندوسکوپی بپرهیزید.
3.هنگام عبور نوک آندوسکوپ از گلو، احتمال یک یا دو بار آروغ زدن وجود دارد که کاملا طبیعی می باشد.
4.برای انجام آندوسکوپی جای هیچ گونه نگرانی نیست، کافیست در نهایت آرامش به سمت چپ بدن دراز بکشید، برای پرهیز از هر گونه ناراحتی بیمار یه گلوی فرد اسپری بی حسی کننده زده شده تا چیزی احساس نگردد.
4.همچنین برای هر گونه پرهیز از آسیب دیدگی دندان ها و به طور متقابل دستگاه آندوسکوپ، یک قطعه کوچک محافظ در بین دندان ها قرار داده می شود.
5.بعد از آماده شدن فرد، پزشک سر آندوسکوپ را روی زبان قرار داده و به سمت گلو هدایت می کند و از بیمار می خواهد که آن را قورت دهد. با این کار، مری باز شده و آندوسکوپ داخل شده و به سمت معده می رود .
دانستنی های لازم جهت انجام آندوسکوپی
- در صورتی که مبتلا به هپاتیت یا ایدز هستید حتما پزشک آندوسکوپ را در جریان قرار دهید، تا برای پرهیز از هرگونه انتقال بیماری به فرد دیگر از آندوسکوپ مخصوص شما استفاده گردد.
- گزارش کاملی از تمامی داروهای مصرفی خود به پزشک ارائه دهید . داروهای ضد انعقاد از ضرورت بیشتری برخوردار هستند .
- چنانچه به اختلالات عامل خونریزی مبتلا هستید حتما پزشک را در جریان قرار دهید تا آمادگی جهت انجام اقدامات لازم را فراهم نماید .
- مدارک پزشکی خود را همراه داشته باشید .
- داشتن همراه و فرد توانا، شرط احتیاط است .
- چنانچه پزشک خواستار جواب پاتولوژی شما و گزارش میکروسکوپی نمونه بیوپسی شما میباشد ، حتما پیگیری نماید.
- اگر بعد از آندوسکوپی عوارضی مانند خونریزی، درد شدید، تهوع و استفراغ یا تب شدید شدید که مرتبط به آندوسکوپی دانستید حتما پزشک معالج خود را در جریان قرار دهید.
موارد کاربرد آندوسکوپی چیست؟
آندوسکوپی فقط برای معده نیست، احتمال زیاد هنگامی که از آندوسکوپی صحبت میشود ناخودآگاه به یاد بیماری معده و آندوسکوپی معده خواهید افتاد و در ذهن خود به یاد لوله ای می افتید که از دهان وارد شده و به معده میرسد و قسمت های مختلف معده را بررسی میکند. اما امروزه تنوع آندوسکوپ ها نسبت به گذشته بسیار بیشتر بوده و میتواند دیگر قسمت های بدن را نیز مورد بررسی قرار دهد.
نکته مهم دیگری که باید قبل از انجام آندوسکوپی با پزشک مربوطه خود در میان بگذارید وجود بیماری هایی مانند هپاتیت با ایدز میباشد . اگر فردی مبتلا به این بیماری ها است حتما باید به پزشک خود اطلاع دهد.
چه آمادگی هایی قبل از آندوسکوپی معده باید داشت؟
- بررسی دستگاه گوارش فوقانی (ERCP) باید صورت گیرد.
- در صورت نیاز، فرد رضایت نامه کتبی باید همراه خود داشته باشد.
- نحوه کار برای بیمار باید توضیح داده شود.
- اگر بیوپسی انجام شود، باید آزمایش پایه نیز انجام شود.
- بی حسی موضعی در ناحیه حلق صورت گیرد.
- در صورت اضطراب با آگاه سازی پزشک، میدازولام مصرف شود.
- محافظ دهان استفاده گردد.
- پزشک را از بیماری های نظیر هپاتیت یا ایدز در جریان قرار داد.
- نیاز است بیمار تمامی مدارک پزشکی را همراه خود داشته باشد .
- چند ساعت قبل از عمل بیمار باید از سیگار کشیدن و جویدن آدامس اجتناب بورزد.
- نیاز است بیمار در صورت داشتن اختلال هورمونی پزشک را در جریان بگذارد .
- بیمار باید در روز آندوسکوپی یک همراه با خود داشته باشد.
- مصرف داروهای ضد انعقادی باید از چند روز قبل از عمل قطع گردد.
- در صورتی که بیمار ترشح داشته باشد، آتروپین تجویز می شود.
- بیمار نباید از درد و ناراحتی هراسی نداشته باشد زیرا پزشک با تجویز برخی از داروها میزان درد را کاهش می دهند.
- پاکسازی مثانه از مدفوع به کمک نوشیدن یک ملین انجام شود.
- 6 تا 8 ساعت قبل از انجام آندوسکوپی معده از خوردن و آشامیدن خودداری شود.
- بیهوشی فقط برای افراد خاص مانند خردسالان و کهنسالان و یا برای انجام روش های پیچیده انجام می شود.
چه دلایلی برای انجام آندوسکوپی فوقانی وجود دارد؟
- آنمی
- کاهش وزن
- ایجاد شدن خونریزی در بخش دستگاه گوارش فوقانی
- سوء هاضمه
- تهوع
- بی اشتهایی دائمی
- درمان تسکینی نئوپلاسم
- خارج ساختن جسم خارجی
- دیسفاژی
- تهوع مکرر
- وجود واریس مری و …
سونوگرافی آندوسکوپی(EUS) چیست؟
ترکیبی از آندوسکوپی فوقانی معده به همراه سونوگرافی است که تصویر آن بر روی یک مانیتور رنگی نشان داده می شود. این عمل برای به دست آوردن تصاویر و اطللاعات مربوط به قسمت های مختلف دستگاه گوارش است.
یک فرم خاص از آندوسکوپی به نام کولانژیوپانکرانتوگرافی، رتروگراد آندوسکوپییا (ERCP)، روشی است که شما می توانید تا از پانکراس، کیسه صفرا و ساختارهای مرتبط دستگاه گوارشی تصاویری گرفته شود. همچنین برای قرار دادن استنت و بیوپسی قابل استفاده است.
چه کسانی کاندیدای آندوسکوپی معده هستند؟
- افرادی که مشکلات اسهال، کم خونی، خونریزی و انواع سرطان های سیستم گوارشی دارند.
- افرادی که پولیپ معده( غده های کوچک در مخاط معده) دارند.
- افرادی که تنگی مری دارند.
- افرادی که بلافاصله پس از خوردن غذا آن را بالا می آورند.
- افراد بالای 50 سال دارند و درد ممتد در ناحیه شکم احساس می کنند و دچار بی اشتهایی شده اند.(کولونوسکوپی)
چه کسانی نباید آندوسکوپی انجام دهند؟
- وجود داشتن دیورتیکول در بخش مری
- تردید در سوراخ شدگی
- عدم همکاری بیمار جهت انجام آندوسکوپی
- انجام دادن جراحی در ناحیه دستگاه گوارش
هزینه آندسکوپی معده چقدر است؟
هزینه آندوسکوپی معده با توجه به روش، پزشک و بیمارستان تعیین می شود و قیمت های متفاوتی دارد. البته آندسکوپی به دلیل کاربرد برای درمان شامل بیمه خواهد شد و می توان هزینه آن را از بیمه دریافت کرد.
آندوسکوپی معده چه کاربرد درمانی دارد؟
از آندوسکوپ ها می توان برای درمان نیز استفاده نمود. به منظور تحقق این امر نیاز به تغییراتی در آندسکوپ ها هست که وسایل خاص جراحی به آن ها اتصال پیدا میکند و درون آنها قرار خواهد گرفت. از این آندسکوپ ها برای جراحی های خاصی استفاده می شود. در زیر به چند مورد از این جراحی ها اشاره می شود :
- خارج کردن سنگ کیسه صفرا، سنگ مثانه یا سنگ کلیه
- ترمیم زخم معده ی خونریزی دهنده
- قرار دادن استنت (لوله توری مصنوعی از جنس فلز) در عرض ناحیه‌های تنگ شده یا مسدود شده
- بستن لوله‌های فالوپ (روشی برای جلوگیری از بارداری)
- خارج کردن تومورهای کوچک از ریه یا دستگاه گوارش
- خارج کردن فیبروئید (توده‌های غیرسرطانی ایجاد شده در رحم)
آندوسکوپی چه عوارضی می تواند داشته باشد؟
اگر انجام آندوسکوپی توسط پزشک متخصص انجام شود هیچ گونه عارضه ای را در بر ندارد. اما به طور کلی این روش نیز مانند سایر روش های تشخیص دیگر می تواند عوارضی را به همراه داشته باشد که این عوارض عبارتند از:
- عفونت
- خونریزی
- سوراخ و یا پاره شدن دیواره اندامی که آندوسکوپی می شود
- حساسیت نسبت به داروی آرام بخش تزریق شده (جهت کاهش درد هنگام انجام آندوسکوپی از تزریق آرام بخش استفاده می شود)
چه مشکلاتی در حین آندوسکوپی معده انجام می شود؟
در طی انجام آندوسکوپی، امکان دارد مشکلاتی به وجود بیاید. این مشکلات عبارتند از :
- فرد احساس ناراحتی در ناحیه شکم می کند.
- فرد در گلوی خود احساس فشار می کند.
- هنگام داخل کردن نوک آندوسکوپ به سمت گلو، به دلیل هوایی که به داخل معده فرستاده می شود، احتمال زدن آروغ وجود دارد و این امری طبیعی است.
سلام. خسته نباشید. پدر من مشکل گوارشی دارند. پزشک ایشان گفته آندوسکوپی انجام دهند. میخواستم بدونم اگه توی این شرایط کرونا آندوسکوپی انجام بدهند احتمال انتقال ویروس کرونا هست یا نه؟ اون قسمتی از دستگاه که داخل معده میره یکبار مصرفه؟ یا اینکه برای همه استفاده میشه؟
با سلام.
خیر، دستگاه آندوسکوپی هر بار استیل می شود و مشکلی ایجاد نمی کند.
با سلام و عرض احترام من معدم مشکل خاصی نداشت وفقط برای چکاپ رفتم اندوسکوپی ولی بعدازاندوسکوپی مرتب در ناحیه پایین گلو احساس فشار میکنم انگار یک چیزی در انتهای گلوم ومری گیر کرده .چندروزی هم گذشته است ولی احساس فشار کم نشده .دکتر فقط یک قرص امپرازول داده است که تاحالا نتیجه ندیدم..بزرگواری کرده و راهنمایی نمایید.باتشکرفراوان
ممکن است چند روزی طول بکشد. اگر ادامه داشت بررسی بیشتر نیاز دارد